Ο Βίκτορ Ερίθε είναι μια ξεχωριστή περίπτωση κινηματογραφιστή: τελειομανής, γύρισε την πρώτη του ταινία «Το πνεύμα του μελισσιού» το 1973. Ακολούθησε «Ο Νότος» μετά από δέκα χρόνια. Τέλος, «Ο ήλιος της κυδωνιάς» το 1992. Επίσης, έχει σκηνοθετήσει μια μικρού μήκους «Δέκα λεπτά αργότερα: η τρομπέτα». Ελάχιστη εσοδεία αλλά τι ποιότητα!
Υπόθεση της ταινίας
Σκυλιά γαβγίζουν μες στη νύχτα… Ο πατέρας εξαφανίστηκε! Ακολουθεί flash back: Ο Αγκουστίν έχει μετακομίσει με την οικογένειά του στον ισπανικό βορρά σε ένα αγροτόσπιτο με το όνομα «ο Γλάρος». Γιατρός στο επάγγελμα, οδηγά μηχανή και ξέρει με μαγικό για τη μικρούλα κόρη του τρόπο να εντοπίζει αποθέματα νερού. Η Εστρέγια παρακολουθεί μαθήματα από τη μητέρα της στο σπίτι. Μεγάλο γεγονός η πρώτη καθολική κοινωνία μαζί με τα υπόλοιπα κορίτσια της επαρχιακής πόλης. Κορυφαία στιγμή γι’ αυτήν όταν ο Αγκουστίν παραβιάζει τις αριστερές αρχές του για να μπει στην εκκλησία να την ασπαστεί. Ακολουθεί χορός μ’ αυτόν: τι ευτυχία! Παρευρίσκονται επίσης η γιαγιά και η νταντά του πατέρα από το «μυστηριακό Νότο», τις οποίες γνωρίζει για πρώτη της φορά από κοντά. Σταδιακά η μικρή μαθαίνει πράγματα από το παρελθόν του που τις εξάπτουν τη φαντασία και την περιέργεια. Η καθημερινότητα της οκτάχρονης Εστρέγιας κλονίζεται από την ανεξήγητη γι’ αυτήν συμπεριφορά του πατέρα-ινδάλματος όταν αυτός αποτυγχάνει να τους εγκαταλείψει και επιστρέφει σπίτι. Από αυτή τη στιγμή ξεκινά η συνεπής έρευνα και η κοντινή παρακολούθησή του καθώς «Ο πατέρας φαίνεται αλλαγμένος…». Το μικρό κοριτσάκι τον παρατηρεί να σβήνει από τη μελαγχολία, να πίνει, να σχεδιάζει το όνομα μιας μυστηριώδους γυναίκας σε ένα χαρτάκι και να πηγαίνει να δει κινηματογράφο στο Cine Arkadia. Μέχρι που περνούν τα χρόνια και η δεκαπεντάχρονη πλέον Εστρέγια, μόνη κάτω από το βάρος των απρόσμενων γεγονότων κάνει το ταξίδι στο Νότο…
Το σενάριο, που είναι γραμμένο από τον Ερίθε, βασίζεται σε βιβλίο της Adelaida García Morales. Είχε σκοπό να γυρίσει και δεύτερο μέρος διάρκειας ΄95 λεπτών, αλλά η παραγωγός της ταινίας δεν του το επέτρεψε. Σ’ αυτό θα παρακολουθούσαμε τις περιπέτειες της Εστρέγιας στο Νότο.
Μαιτρ της ατμόσφαιρας, ο Ερίθε μας οδηγεί βήμα βήμα και με μικρές δόσεις μέσα από μια φαινομενικά τετριμμένη ηθογραφία στην αναζήτηση της ταυτότητας και του προσανατολισμού του ατόμου στον κόσμο της μοναξιάς και της αποξένωσης. Ο Αγκουστίν συμπεριφέρεται πολύ παράξενα κατά το μέτρο των δυνάμεων της μικρής Εστρέγιας, η οποία εμφανίζει μια αυξημένη αντιληπτική ικανότητα και ωριμότητα για την ηλικία της. Εξαναγκάζεται να μεγαλώσει μέσα στον κόσμο των μεγάλων που άγονται και φέρονται σύμφωνα με άγνωστα κίνητρα. Σε αυτό το περιβάλλον ανασφάλειας της χαμένης εστίας, στην εξορία και τον ξεριζωμό λόγω του Εμφυλίου περνά την παιδική της ηλικία. Μακριά από το «Νότο», που τον γνωρίζει μόνο μέσω των καρτ ποστάλς που της στέλνει η νταντά του πατέρα Μιλάγκρος. Πώς είναι το «σπίτι» και γιατί φύγανε από εκεί είναι τα βασανιστικά ερωτήματα που επιζητούν άμεσες απαντήσεις!
Η τραγικότητα των ηρώων έγκειται στην αντίθεση των δρωμένων με την κίνηση του συναισθήματος των δρώντων προσώπων. Η καθημερινότητα κυλά αβίαστα και αδιατάρακτα σχεδόν, αλλά κάτω από το πέπλο της κρύβονται πολύ βαθιά συναισθήματα και γεγονότα που απλά υπαινίσσονται. Ποιος γνωρίζει τα πραγματικά κίνητρα των πράξεων ή των παραλείψεων των χαρακτήρων;
Τεχνικώς η ταινία είναι άψογη και αισθητικώς πανέμορφη. Η χρήση των μέσων είναι λιτή, απέριττη σχεδόν και κατά το μέγιστο αποτελεσματική. Μας εισάγει στον μαγικό στην αρχή, ειδυλλιακό μικρόκοσμο του κοριτσιού που αρχίζει να πλαταίνει και να απλώνεται περιλαμβάνοντας ευρύτερες συνεχώς έννοιες, όπως της προγενέστερης ερωτικής ιστορίας του πατέρα ή της ισπανικής κοινωνίας μετά τον Εμφύλιο. Σαν να ξεκινά από το κέντρο που αντιπροσωπεύει την ατομικότητα και να επεκτείνεται ως μια όλο και ευρύτερη περιφέρεια κατανόησης και ανακάλυψης του κοινωνικού ιστού και της λειτουργίας του. Μέσω της αφύπνισης της σεξουαλικότητας και της ερωτικής περιέργειας οδηγούμαστε σε μορφές και σχεσιακές δομές ανώτερες και πολυπλοκότερες.
Σύμβολα σε αυτήν την πορεία προς τη γνώση και την ωρίμανση αποτελούν ο ανεμοδείκτης πάνω στο σπίτι που φέρει τα σημεία του ορίζοντα (προσανατολισμός). Το παζλ και η ανασύνθεση των χαμένων κομματιών. Το κουβάρι που «ματώνει». Το σινεμά και πολλά άλλα διάσπαρτα σε όλο το μήκος και πλάτος του φιλμ.
Οι χρόνοι και οι στιγμές, οι σιωπές και οι ήχοι αποτελούν μια σπάνιας τελειότητας σύνθεση τόσο απλής που ειλικρινά «καθηλώνει» και τον πιο άξεστο αγροίκο μπροστά στη μαγεία της.
Απολαύστε την!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου