Η απεργία (1924)

Οι μέρες που διανύουμε αποτελούν κατά ένα περίεργο τρόπο μια επανάληψη της ιστορικής διαδρομής της ανθρωπότητας και θυμίζουν έντονα τις αρχές του 20ού αιώνα με τα απανταχού κινήματα με κορύφωση τη σοβιετική επανάσταση του 1917.
Έτσι, παρουσιάζουμε αυτήν την όχι τόσο γνωστή ταινία του Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Αϊζενστάιν-ίσως του κορυφαίου δημιουργού της 7ης τέχνης. Είναι η πρώτη του ταινία την οποία γύρισε στα 26 του χρόνια. Σ’αυτήν για πρώτη φορά δοκιμάζει –και μαζί μ’αυτόν και ο νεογέννητος κινηματογράφος- «το μοντάζ των εντυπώσεων» που το ονομάζει και «διανοητικό μοντάζ»: αντίθετα με το «αφηγηματικό μοντάζ» του δασκάλου Γκρίφφιθ.
Κατά τον Αϊζενστάιν ο θεατής πρέπει να οδηγείται από την ΕΙΚΟΝΑ στο ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ και από εκεί στην ΙΔΕΑ. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο πρέπει τα πλάνα να έχουν τριπλή δυναμική: οπτική, που αιχμαλωτίζει το μάτι, περιεχομένου, που φορτίζει το συναίσθημα και διανοητική που δίνει τη σαφήνεια και την καθαρότητα ώστε ο θεατής να κατανοεί «το τι θέλουν να πουν οι εικόνες». Σε ένα πλάνο λοιπόν περιέχεται η διαλεκτική θέση αντίθεση και τελική σύνθεση μιας έννοιας, οπότε το πλάνο που προηγείται αναιρεί το επόμενο δημιουργώντας μια αφηρημένη ιδέα , όπως π.χ. μπορούμε να αναφέρουμε απλουστευτικά: το σχήμα της καρδιάς σημαίνει από μόνο του καρδιά, το σχήμα του βέλους βέλος αλλά ένα βέλος και μια καρδιά σημαίνει έρωτας.
Η εφαρμογή αυτού του μοντάζ δίνει μια τραχιά και στοιχειακή χροιά στο εγχείρημα και μια νεανική δυναμική καθώς όλα είναι τόσο απροκάλυπτα και σαφή όσο και αθώα δοσμένα: η μεταμόρφωση των χαφιέδων σε ζώα, το παράλληλο μοντάζ της σφαγής του ζώου και των απεργών. Το συγκινησιακό φορτίο είναι ενισχυμένο και κινδυνεύει να υπερσκελίσει όλα τα υπόλοιπα καθώς διαφαίνεται αυτός ο «πρωτάρικος» αυθορμητισμός και ενθουσιασμός. Δεν είναι τυχαία τα λόγια του ίδιου του σκηνοθέτη που τη χαρακτηρίζει «κινηματοθεατρικό» έργο και τη διαιρεί σε έξι πράξεις:
1.Όλα στο εργοστάσιο είναι ήρεμα.
2.Η απεργία κηρύσσεται.
3.Το εργοστάσιο δε δουλεύει.
4.Η απεργία παρατείνεται.
5.Η προβοκάτσια.
6.Οι απεργοί συντρίβονται.
Η δράση προχωρεί με άλματα και αποτελεί χαρακτηριστικό της «αισθητικής της γροθιάς» του Πρόλετκουλτ. Απολαύστε την και ξεσηκωθείτε με τη σειρά σας.